Ćwiczenia 9

Shadow mapping

Cienie są ważnym elementem oświetlenie. Dodają realizmu do sceny i dzięki nim łatwiej jest graczowi zorientować się w przestrzennym rozłożeniu obiektów. Na powyższym obrazku możesz zobaczyć, że dużo łatwiej jest okreśłić położenie kostek, gdy rzucają one cienie. Podstawową techniką generowania cieni jest shadow mapping i wiele bardziej zaawansowanych technik na niej bazuje.

Składa się on z dwóch kroków. W pierwszym obliczamy mapy głębokości z perspektywy źródła światła i zapisaniu do tekstury (tą teksturę nazywamy shadowmap), w drugim przy rysowaniu fragmentu porównujemy jego odległość do źródła światła z odległością zapisaną w teksturze.

Celem tych zajęć będzie dodanie cieni do początkowej sceny. W obecnym projekcie są 3 źródła światła: światło słoneczne, reflektor samolociku i lampa planetarna. W trakcie zajęć skupimy się na świetle słonecznym.

Mapa głębokości - Framebuffers

Framebuffer to obiekt, do którego rednerowana jest scena w postaci tekstury. Do tej pory korzystaliśmy z domyślnego Famebuffora, który był wyświetlany na ekranie. Teraz potrzebujemy dodatkowy, który będzie przechwytywał mapę głębokości. Tworzymy go w następujący sposób

glGenFramebuffers(1, &depthMapFBO);

Zmienna depthMapFBO jest jak to typu unsignet int i powinna być dostępna globalnie. Kolejnym krokiem jest stworzenie tekstury głębokości

glGenTextures(1, &depthMap);
glBindTexture(GL_TEXTURE_2D, depthMap);
glTexImage2D(GL_TEXTURE_2D, 0, GL_DEPTH_COMPONENT, 
             SHADOW_WIDTH, SHADOW_HEIGHT, 0, GL_DEPTH_COMPONENT, GL_FLOAT, NULL);
glTexParameteri(GL_TEXTURE_2D, GL_TEXTURE_MIN_FILTER, GL_NEAREST);
glTexParameteri(GL_TEXTURE_2D, GL_TEXTURE_MAG_FILTER, GL_NEAREST);
glTexParameteri(GL_TEXTURE_2D, GL_TEXTURE_WRAP_S, GL_REPEAT); 
glTexParameteri(GL_TEXTURE_2D, GL_TEXTURE_WRAP_T, GL_REPEAT);

Również zmienna depthMap jest jak to typu unsignet int i powinna być dostępna globalnie. Tworzymy teksturę, zaznaczamy, że jest to tekstura głębokości nadając jej format GL_DEPTH_COMPONENT. Parametry SHADOW_WIDTH, SHADOW_HEIGHT są ustalone globalnie i oba wynoszą 1024.

I w końcu podpinamy teksturę pod FBO.


glBindFramebuffer(GL_FRAMEBUFFER, depthMapFBO);
glFramebufferTexture2D(GL_FRAMEBUFFER, GL_DEPTH_ATTACHMENT, GL_TEXTURE_2D, depthMap, 0);
glDrawBuffer(GL_NONE);
glReadBuffer(GL_NONE);
glBindFramebuffer(GL_FRAMEBUFFER, 0);

Zadanie

Utwórz funkcję initDepthMap, w której zainicjalizujesz mapę głębokości. Wywołaj ją w funkcji init.

Renderowanie mapy głębokości

W tej części będziemy uzupełniać funkcję renderShadowapSun. Funkcja ma za zadanie zapisać w FBO mapę głębokości z perspektywy słońca. Pierwsze co musimy mieć, to parę shaderów, która będzie renderować mapę. Ponieważ jedyne co potrzebujemy tylko rozmieścić obiekty w odpowiednich miejscach. Shader wierzchołków ustawia tylko pozycję w oparciu o przesyłanie macierze.

#version 430 core

layout(location = 0) in vec3 vertexPosition;
layout(location = 1) in vec3 vertexNormal;
layout(location = 2) in vec2 vertexTexCoord;

uniform mat4 viewProjectionMatrix;
uniform mat4 modelMatrix;

void main()
{
	gl_Position = viewProjectionMatrix * modelMatrix * vec4(vertexPosition, 1.0);
}

Natomiast shader fragmentów jest pusty, ponieważ nic nie wysyłamy a głębokość zapisywana jest automatycznie.

#version 430 core

void main()
{             
}

Zadanie

Dodaj utwórz parę shaderów jak powyżej, załaduj je do zmiennej globalnej o nazwie programDepth i aktywuj go w funkcji renderShadowapSun. Utwórz funkcję drawObjectDepth. która będzie przyjmować referencję do RenderContext, macierz viewProjection i macierz modelu oraz przesyłać macierze do GPU i rysować RenderContext

Musimy zdefiniować macierz widoku i rzutowania, które mamy przesłać. Implementujemy cienie dla oświetlenia kierunkowego, gdzie dla każdego punktu kierunek światła jest taki sam. W takim wypadku skorzystamy z rzutowania prostopadłego.

Do stworzenia macierzy rzutowania perspektywicznego wykorzystamy funkcję:

glm::mat4 lightProjection = glm::ortho(
	float left,
	float right,
	float bottom,
	float top,
	float zNear,
	float zFar
)

Tworzy ona macierz rzutowania prostopadłego dla zadanych wymiarów. Musimy tak je dobrać, żeby rzutowanie zawierało całą interesującą scenę. Za małe wartości spowodują artefakty a za duże pogorszą jakość. Przykładowo możesz wziąć glm::ortho(-10.f, 10.f, -10.f, 10.f, 1.0f, 30.0f). Do stworzenia macierzy kamery wykorzystamy funkcję glm::lookAt z poniższymi argumentami argumentami

glm::lookAt(sunPos, sunPos - sunDir, glm::vec3(0, 1, 0))

Zadanie

Uzupełnij funkcję renderShadowapSun. Wywołaj w niej instrukcje

	//ustawianie przestrzeni rysowania 
	glViewport(0, 0, SHADOW_WIDTH, SHADOW_HEIGHT);
	//bindowanie FBO
	glBindFramebuffer(GL_FRAMEBUFFER, depthMapFBO);
	//czyszczenie mapy głębokości 
	glClear(GL_DEPTH_BUFFER_BIT);
	//ustawianie programu
	glUseProgram(programDepth);

Stwórz macierz viewProjection

	glm::mat4 lightVP = glm::ortho(-10.f, 10.f, -10.f, 10.f, 1.0f, 30.0f) * glm::lookAt(sunPos, sunPos - sunDir, glm::vec3(0, 1, 0));

następnie wywołaj drawObjectDepth dla każdego obiektu, który rysujemy w naszej scenie. wykorzystaj macierz viewProjection zdefiniowaną wyżej, użyj tej samej macierzy modelu co przy właściwym rysowaniu.

Zakończ funkcję linią glBindFramebuffer(GL_FRAMEBUFFER, 0);, która przywraca domyślny FBO.

Wizualizacja mapy głębokości

odkomentuj linie:

	//glClear(GL_COLOR_BUFFER_BIT | GL_DEPTH_BUFFER_BIT);
	//glUseProgram(programTest);
	//glActiveTexture(GL_TEXTURE0);
	//glBindTexture(GL_TEXTURE_2D, depthMap);
	//Core::DrawContext(models::testContext);

znajdujące się w renderScene. Rysują one prostokąt z mapą głębokości jako teksturą. Jeżeli wszystko zostało wykonane poprawnie, to powinien on zawierać rzutowanie naszego pokoju.

Zadanie

W tej chwili rzutowanie jest nieoptymalne. popraw je na lepsze. Zmodyfikuj wartości w glm::ortho(-10.f, 10.f, -10.f, 10.f, 1.0f, 30.0f) do takich, żeby pokój wypełniał jak największą część tekstury.

Rysowanie cieni

Na tym etapie powinniśmy mieć poprawnie stworzoną mapę głębokości. Pozostaje wykorzystać ją w oświetleniu.

Zadanie

Przesłanie danych

W funkcji drawObjectPBR prześlij teksturę za pomocą instrukcji:

	glActiveTexture(GL_TEXTURE0);
	glBindTexture(GL_TEXTURE_2D, depthMap);

oraz macierz LightVP, która musi być taka sama jak w drawObjectDepth.

Następnie w shaderze wierzchołków odbierz LightVP.

Shader wierzchołków

Oblicz pozycję wierzchołka z perspektywy słońca sunSpacePos=LightVP*modelMatrix*vec4(vertexPosition,1), wynik prześlij do shadera fragmentów

Shader fragmentów

odbierz sunSpacePos i napisz funkcję calculateShadow, która sprawdza czy obiekt jest zacieniony. Aby to zrobić kolejno w funkcji:

  • ujednorodnij zmienną sunSpacePos dzieląc ją przez współrzędną w,
  • przeskaluj ją, ma wartości od -1 do 1 a potrzebujemy wartości od 0 do 1 (pomnóż przez 0.5 i dodaj 0.5) wynik zapisz do zmiennej sunSpacePosNormalized,
  • pobierz głębokość z depthMap próbkuj za pomocą współrzędnych x i y. Pobierz tylko kanał r, zapisz go do zmiennej closestDepth,
  • porównaj closestDepth ze współrzędną z sunSpacePosNormalized. jeżeli closestDepth jest większa zwróć 1.0, w przeciwnym wypadku zwróć 0.0.
  • wynik funkcji przemnóż z sunColor w trakcie oblicznia.
	ilumination=ilumination+PBRLight(sunDir,sunColor,normal,viewDir);

shadow acne

Powinniśmy dostać cienie , jednak w niezacienionych strefach pojawiły się paski, które znane są jako shadow acne wynikają one z błędu przybliżenia liczb zmiennoprzecinkowych. Można się go pozbyć na dwa sposoby

  1. dodać bias. zamiast sprawdzać closestDepth<sunSpacePosNormalized można wziąć closestDepth+bias>sunSpacePosNormalized, gdzie bias to mała wartość (np 0.01).
  2. innym rozwiązaniem jest, żeby przy renderowaniu cieni włączyć front face culling. dzięki temu rysowane będą część modelu, które są dalej niż te, które odpytujemy.

Zadanie*

Dodaj rysowane cieni również dla latarki doczepionej do statku. pamiętaj, że musisz wykorzystać tutaj macierz rzutowania perspektywicznego